Bal çok lezzetli bir şey ama aynı zamanda bir eşi benzeri daha yok. Diğer tüm yiyeceklerin aksine bal asla bozulmuyor, kokmuyor. İyi de, bal neden bozulmaz?

Organik bir şeyin bozulmaması imkânsız olmalı ama söz konusu bal olduğunda doğa bir istisna yapmış. Ve balın bozulmamasını sağlayan etmenler nedir diye merak ediyorsanız söyleyeyim: düşük nem oranı ve asitliği ki bu ikisi için de arılara medyunuşükranız.

Bal, içerisinde bol miktarda su ihtiva eden ham çiçek özünden yapılır. Balözü de diyebileceğimiz bu maddeden suyu çıkartmak için kovanda iki meşakkatli işlem yapılır.

İşçi arı kovana döndükten sonra, emdiği özü kusar ve kovanın içinde yaşayan evci arılara verir. Evci arılar işçi arıların başlattığı işlemi 20 dakika devam ettiririr: yani balözünü tekrar içip içip kusarlar. Bu sırada özü enzimlerle karıştırır ve parçalar.

Uygun ayrışma meydana geldiğinde ev arıları balözünü kovandaki bal peteklerine depolar. Bu noktadan sonra ikinci önemli işlem vuku bulur. Balözünün %70 kadarı suyla dolu bu arada ve hepimizin aşina olduğu o bal dokusunun oluşması için o suyun buharlaşması şart. Arılar bu suyu buharlaştırmak için kanatlarıyla petekleri yeller ve suyun özden ayrılıp buharlaşmasını hızlandırırlar. En nihayetinde karışımın içindeki su %17’ye kadar düşer. Sulu özün şurup gibi bala dönüşmesi 1-3 gün sürer.

Elde edilen bal, ham özden daha asidik olur çünkü balözü çeşitli asitlerle tepkimeye girer. En çok tepkimeye girdiği asit ise glikonik asit. Glikonik asit, balözünün işçi arıdan evci arıya aktarılması sırasında enzimlerle birlikte üretilir. Balın içinde çok az su olduğu için çevresindeki suyu kendine çekip bakterileri susuz bırakır ve bu sayede bozulmaz. Balda ayrıca küçük miktarlarda peroksit asit de vardır. Peroksit asit, bakteri büyümesini engelleyen bir maddedir.

Arılar bitki özünü toplayıp bal karınlarınagönderirler ki bu karın, normal karınlarından farklıdır. Öz enzimlerle karıştırılarak içindeki sukroz gibi büyük şekerler parçalanıp glikoz ve früktoz gibi küçük şekerlere ayrıştırılır.

İşçi arı topladığı bitki özünü evci arıya teslim eder. Evci arı bu özü 20 dakika boyunca içip kusar ve büyük şekerleri daha da küçük parçalara ayırır.

Bitki özü sonrasında bal peteklerine depolanır. Evci arılar öz içindeki suyun buharlaşması için petekleri kanatlarıyla yellerler ve özdeki su içeriğini %17’ye kadar düşürürler